Sáng ngày 28/3/2022, liên quan đến dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) gửi đến các vị đại biểu Quốc hội chuyên trách để nghiên cứu, cho ý kiến. Theo đó, UBTVQH đã không tán thành đề xuất thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (để chuyển sang chỉ giải quyết theo trình tự, thủ tục tố tụng dân sự) như một số ý kiến đề nghị.

UBTVQH cho rằng: ưu điểm của việc xử lý vi phạm bằng biện pháp hành chính là hồ sơ, thủ tục đơn giản, nhanh chóng, chi phí thấp nhằm kịp thời ngăn chặn, chấm dứt hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ trật tự quản lý hành chính nhà nước trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Biện pháp này có cơ sở, tính chất, phạm vi áp dụng riêng và không loại trừ quyền của các bên khởi kiện ra Tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự để yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây ra.

Việc chuyển một số hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp từ xử lý bằng biện pháp hành chính sang chỉ giải quyết theo trình tự, thủ tục tố tụng dân sự sẽ dẫn đến các bất cập và khó khả thi như:

• Kéo dài thời gian giải quyết vụ việc, gây tốn kém chi phí, làm giảm sức thu hút và khả năng cạnh tranh của môi trường đầu tư kinh doanh, đồng thời có nguy cơ dẫn đến gia tăng các hành vi vi phạm trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ;
• Từ khía cạnh lý luận, quan hệ pháp luật sở hữu trí tuệ là quan hệ dân sự có tính chất đặc thù. Hành vi xâm phạm quyền trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ không chỉ ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của một hay một số tổ chức, cá nhân có liên quan trực tiếp mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến quyền lợi của người tiêu dùng, toàn xã hội và ảnh hưởng đến trật tự quản lý hành chính nhà nước. Trong nhiều trường hợp, chí ý và quyết định chủ quan của các chủ thể quyền dân sự về SHTT là chưa đủ đề giải quyết vụ việc triệt để và hiệu quả mà cần có sự tham gia của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
• Theo báo cáo Tổng kết thi hành Luật, việc xử lý các vụ tranh chấp, xâm phạm quyền bằng biện pháp dân sự tại Tòa án chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với hàng chục nghìn các vụ xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bị xử lý bằng biện pháp hành chính. Có thể thấy trước khá rõ việc thay đổi này sẽ ngay lập tức tăng thêm gánh nặng cho hệ thống Tòa án hiện đang quá tải, cũng như tạo thêm thách thức cho đương sự khi sử dụng biện pháp tố tụng dân. Từ khía cạnh thực tế, trong thời gian ngắn từ 5 đến 10 năm tới đây, thì hệ thống Tòa dân sự – kinh tế các cấp của Việt Nam chưa thể có đủ năng lực (cơ sở vật chất, nhận lực, điều kiện khác) để đáp được khối lượng công việc lớn đột biến nếu được giao thêm chức năng, nhiệm vụ trong Luật;

Và nếu loại bỏ ngay trong Luật sửa đổi lần này: biện pháp xử phạt hành chính đối với hành vi xâm phạm quyền liên quan đến sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí sẽ dẫn đến khoảng trống pháp luật trong việc kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp – một lĩnh vực quan trọng quả quyền sở hữu trí tuệ nói chung.

Mr. Tăng Đức Khương

Phòng Thực thi quyền Sở hữu trí tuệ

INVESTIP IP LAW FIRM